Galway, thủ đô Văn hóa châu Âu 2020

Đăng ngày: 17/01/2020

Tuấn Thảo

Nằm ở vịnh phía Tây bờ biển Ai Len, thành phố cảng Galway chỉ gồm khoảng 80.000 dân. Galway cùng với thành phố Rijeka ở Croatia đã được chọn làm Thủ đô Văn hóa châu âu 2020. Đây là lần thứ ba, Ailen được tổ chức chương trình một năm sinh hoạt để đề cao sự phong phú văn hóa cũng như bề dày lịch sử châu Âu.

Sau Dublin (năm 1991) và thành phố Cork (năm 2005), đến phiên Galway được nâng lên hàng Thủ đô Văn hóa châu Âu 2020, tức là thành phố được Liên Hiệp Châu Âu lựa chọn để tổ chức các sinh hoạt văn hóa trong vòng một năm. Tuy về dân số, Galway được xếp vào hàng thành phố nhỏ, nhưng về mặt di sản kiến trúc và truyền thống dân gian lại được các chuyên gia cho là có đủ tầm vóc và trọng lượng để tổ chức một năm sự kiện.

Theo sách hướng dẫn du lịch Lonely Planet, điều này cũng không có gì đáng ngạc nhiên cho lắm vì từ trước tới nay, Galway luôn có truyền thống tổ chức các liên hoan cũng như lễ hội với nhiều sự kiện lớn trong năm. Do có nhiều luồng ảnh hưởng văn hoá, phong tục tập quán của dân địa phương cũng khác với Tây Âu, cho nên các lễ hội dựa trên cả hai lịch khác nhau : dương lịch và lịch celtic.

Di sản kiến trúc của thành phố Trung Cổ

Galway là một trong những thành phố cổ miền tây Ireland. Thành phố cảng này từng là trục giao thông hàng hải giữa Ai Len với Pháp và Tây Ban Nha. Thành phố này phát triển mạnh vào thời kỳ Trung Cổ và Galway đã giữ lại được nhiều di sản kiến trúc lâu đời, trong đó có pháo đài kiên cố xây vào đầu thế kỷ 12 cũng như bức thành trì bao quanh toàn bộ phố cổ được hoàn tất vào cuối thế kỷ 16.

Báo Huffington Post mô tả phố cổ của Galway như một thị trấn thơ mộng hiền hoà ban ngày nhưng lại rất sống động nhộn nhịp cuộc sống về đêm. Những con đường nhỏ lát đá, với rất nhiều hàng quán (cà phê, nhà hàng hay quán bia pub) sơn đầy màu sắc rực rỡ. Hầu như các hàng quán đều có đặt bàn ghế ngoài vỉa hè, đó là địa điểm tốt nhất để xem các buổi trình diễn ngoài trời, diễn viên múa hay nghệ sĩ đường phố.

Càng đi sâu vào trung tâm, Galway lại càng tập trung nhiều cửa hàng truyền thống, các hiệu sách duyên dáng bên cạnh những cửa hàng chuyên bán nhạc cụ, các hiệu bán váy kilt cho phái nam ở Ai Len mà thường là váy có một màu chủ đạo (chủ yếu là màu xanh lá cây truyền thống của Ai Len), chứ ít có nhiều màu và sọc carô như kilt của người Scotland. Huffington Post cũng ghi nhận, đến thăm Galway cũng là dịp để mua loại nhẫn Claddagh nổi tiếng, mang tên của làng chài địa phương với nhiều truyền thuyết dân gian xung quanh hai bàn tay dâng hiến một trái tim đội vương miện, như biểu tượng của tình yêu đăng quang.

Một năm liên hoan hoành tráng

Galway chính thức khai mạc chương trình sinh hoạt kể từ ngày 01/02 và sẽ kéo dài cho tới cuối tháng Giêng năm 2021. Theo sở du lịch thành phố, tính tổng cộng sẽ có 1.900 sự kiện lớn nhỏ sẽ được tổ chức tại Galway và các thị trấn xung quanh. Để thực hiện chương trình này, Galway đã huy động giới nghệ sĩ trong nước cũng như mời 170 đối tác châu Âu cũng như quốc tế tham gia.

Năm văn hóa bao gồm khá nhiều thể loại nghệ thuật và bộ môn văn hoá kể cả điện ảnh, âm nhạc, nghệ thuật tạo hình, kiến trúc, di sản, thể thao, ẩm thực… Phần lớn các sự kiện ngoài trời đều miễn phí và xoáy vào việc đề cao phong cảnh thiên nhiên, ngôn ngữ con người và văn hóa celtic, ba di sản lâu đời mà Galway rất tự hào. Chương trình bắt đầu với lễ hội pháo hoa miễn phí kéo dài trong suốt một tuần tại 6 thị trấn trong quận County Galway (từ 01/02 đến 08/02 năm 2020).

Một mặt, Galway tổ chức nhiều sinh hoạt dựa theo dương lịch, chẳng hạn như mời nhà văn nổi tiếng Margaret Atwood nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ 08/03, hay là Lễ kỷ niệm Ngày Thánh Patrick với màn trình diễn kết hợp video, âm thanh và ánh sáng chiếu lên dãy núi Connemara, vào ngày 17/03. Mặt khác, Galway cũng giới thiệu với khách tham quan, nhất là du khách nước ngoài các phong tục tập quán địa phương thông qua 4 ngày lễ quan trọng theo lịch celtic.

Lễ hội bốn mùa theo lịch Celtic

Chẳng hạn như ngày ‘‘Imbolc’’ (hoặc là St Brigid\’s Day), đánh dấu ngày đầu tiên của mùa xuân sau mùa đông dai dẳng. Lễ hội ‘‘Beltaine’’ (ngày 01/05 theo dương lịch) là thời điểm chuyển từ mùa tối sang mùa sáng, và các sinh hoạt liên hoan thường diễn ra ở ngoài trời. Lễ Lugnasad, diễn ra vào ngày 01/08 đánh dấu sự khởi đầu của mùa thu hoạch. Đó cũng là thời kỳ có rất nhiều sinh hoạt ăn mừng khắp nơi để chúc cho nhau cuộc sống an nhàn thanh bình, đất nước thịnh vượng trù phú. Còn lễ Samain, diễn ra vào ngày 01/11 tương ứng với nghi lễ mùa đông. Lễ hội này nổi bật với các nghi thức pháp sư druidic, được xem như là một trong những nét đặc thù của nền văn hóa celtic.

Ngoài âm nhạc truyền thống, Galway còn tổ chức một đoàn kịch rong đi biểu diễn tại các sân khấu trong vùng, trong đó có các vở kịch quan trọng nhất. Tại quần đảo Aran, một lễ hội tôn vinh kịch tác gia John Millington Synge, một văn hào đã có công phục hồi nền văn học Ireland thông qua. Còn các buổi hòa nhạc mùa hè triệu mời các tên tuổi lớn của dòng nhạc folk, nhạc blues, phúc âm và country bluegrass. Trong số các khách mời quốc tế hàng đầu, có nghệ sĩ người Mỹ David Best, nổi tiếng nhờ các tác phẩm sắp đặt của anh tại Lễ hội đốt hình nộm Burning Man.

Thoáng nhìn qua các sinh hoạt năm 2020, chương trình của Galway dày đặc không kém gì chương trình của thủ đô Dublin cách đây 30 năm, khi Ai Len lần đầu tiên được chọn làm Thủ đô Văn hóa châu âu (vào năm 1991). Đây là một điều đáng mừng vì sự chọn lựa này tạo cơ hội cho Galway tăng thêm lợi nhuận kinh tế, đồng thời nâng cao uy tín và quảng bá hình ảnh thành phố này trên bình diện quốc tế.

Khách châu Âu phải ghé qua Dublin

Tuy nhiên bên cạnh niềm lạc quan xen lẫn tự hào của người dân Galway, sách hướng dẫn du lịch Lonely Planet nhắc nhở rằng trở ngại lớn nhất của Galway vẫn là ‘‘giao thông’’. Nếu như mỗi ngày có hàng chục chuyến bay giá mềm từ Luân Đôn hay từ Paris đến Dublin, thì ngược lại hầu như không có công ty nào bay thẳng từ Madrid, Roma, Bruxelles, Lisboa, Paris đến Galway. Theo Lonely Planet, sau các thủ đô và thành phố lớn, kể từ năm 2007, Liên Hiệp Châu Âu chủ trương chọn các thành phố nhỏ hơn và mỗi năm có 2 hoặc 3 thành phố cùng được tổ chức năm văn hoá, cho dù chương trình sinh hoạt của mỗi nơi không đồng bộ.

Trong trường hợp của Galway, khách tham quan không có nhiều chọn lựa là đến thủ đô Ai Len trước, rồi từ đó dùng các phương tiện giao thông địa phương để đến Galway. Từ thủ đô Dublin đến Galway du khách mất khoảng 2 giờ đồng hồ lái xe hay 2 giờ rưỡi đi bằng xe lửa Intercity, còn từ Cork (phi trường Shannon) hay từ Clifden đến Galway thì phải khoảng 1 giờ lái xe. Dù vậy theo Lonely Planet, Galway vẫn là điểm đến hấp dẫn trong năm 2020, bên cạnh Rijeka ở Croatia, Salzburg ở Áo vì liên hoan thành phố này tròn 100 tuổi cũng như thành phố Bonn (thủ đô trước đây của Tây Đức), nơi chào đời cách đây 250 năm của thiên tài Beethoven.